Hai non moitos anos, Suad Amiry, unha recoñecida arquitecta palestina presentábase no Palfest, o festival de poesía de Palestina, escusando a súa intervención por falar noutro idioma que non era o seu e por cumprir un papel que non era o propio. Aquel día presentaba unha novela que narraba a viaxe que ela mesma fixera cun rapaz palestino para chegar ao outro lado do valado e conseguir así traballo. As descricións, os seus xestos, os risos e a complicidade co baño turco onde se celebrou o evento, axudaron a acompañala a ela, e a Murad, nunha aventura. Sentada nun alto onde apenas chegaba a luz, recitou como se fose unha encantadora de contos. Admitiu que o feito de poder falar en máis dunha lingua permitíalle berrar en máis idiomas, ou mesmo estar calada noutros tantos. Recoñeceu que mentres non se escriben sete libros, un non é escritor, e cedeu a palabra a outros poetas que falaron de amor, de guerra, de acne ou de tetas, porque a escrita permite deambular por diferentes mundos. Admirei aquela presentación, como tantas outras ás que asistín en Palestina, e seguín lendo á Amiry, pensándoa non escritora, mais contadora; e imaxinando esas bolsas de plástico ateigadas cos corpos das tías de Najwan Darwix, no que podería ser o escaparate dun paso fronteirizo onde pedir os documentos á poeta negra, árabe e muller, se importar a orde; mentres aínda hai quen pensa que nós non ensinamos vida, e que escribir, ou ler, porque unha e outra veñen sendo o mesmo, dependendo da postura do libro, nin son armas nin son futuro.

Gaza son praias con ondas de area quente onde os contos comezan cun érase unha vez de biografías que falan de primeiras despedidas, de primeiros balazos e de primeiras detencións. Son historias recitadas en diarios nos que se mesturan diálogos entre leóns e hienas con anécdotas de libros de crimes dun neno, Tajtaj, que observaba os criminais para despois contárllelo á policía. Son os relatos que vive Omar na procura dun pai ausente e que trata de recompoñer para topar a súa propia historia como se fose un investigador.

«Teño que marchar, cariño, acaban de alcanzar a casa e non hai liña.» Así comeza a historia de Vanished, Desaparecido, que conta Omar ao deixar Londres e regresar a Palestina coa esperanza de arranxar o quebracabezas que compón a súa vida: dende a desaparición do pai, en 1981, até o ano en que nace o seu fillo, en 2011. Ahmed Masoud, o autor da novela, ficciona unha viaxe que serve para describir tres décadas de vida en Palestina, presentando Gaza en 2014 e amosando a Faixa a través da mirada dun neno que vive dúas Intifadas, que aprende dos acordos de Oslo e das divisións entre Fatah e Hamás, mentres xoga, sen esquecer que é palestino. Porque xogar en Palestina é aprenderlle os trucos á vida, tendo presente que ambos, os xogos e a vida, son tan reais como as fábulas e que a moral da historia adoita chegar tarde, cando aprender xa só é un epitafio.

No día a día, as nais palestinas non teñen que repetirlle aos nenos nada sobre falar con descoñecidos ou aceptarlles algo. Cansan de advertirlles que non lancen pedras contra os soldados israelís, «un gran deporte que non ía abandonar tan facilmente,» un gran acto patriótico: caer ferido. Con doce anos, Omar decide saber a verdade da misteriosa desaparición do seu pai, Mustafa Ouda,e no camiño descobre o seu país a medida que se acha a si mesmo. Como bo investigador, ten que achegarse á noticia e loitar por ela, aprendendo o valor da soidade, da amizade, do amor e do sufrimento: «aínda moito peor cá dor na perna fora o feito de que non se lle permitira a ninguén visitalo no hospital durante os tres primeiros días.»

Amais dos contactos cos soldados e dos paseos nos areais, as crianzas de Gaza tamén namoran. E o amor, co medo que provoca, fai pensar que aínda hai que terlle máis medo a Deus có exército israelí. E non só o medo á carne, senón tamén ao amor que xorde dela e que vén de lonxe, como no caso do primeiro amor de Omar, está presente na historia; pois de quen primeiro namora é dunha moza, desa da que tanto dubidan os locais: unha turista política, abandeirada dos neo-orientalistas.

Unha vez te fan desaparecer de quen en realidade es, dos teus sentimentos, non hai volta atrás. A vida convértese nun vórtice de verdades, silencios e mentiras que tratan de convivir para montar unha biografía non exenta de bágoas. Co destello da dor sempre presente, a historia parece esquecer que en Palestina crece xente que berra cousas como que nós, en Palestina, ensinamos vida, e que nós, aprendemos vida tamén, e entre leccións, vivimos, lemos, escribimos, rimos e tamén choramos.

Hai bágoas zarrapicadas polas imaxes que se venden de Gaza, mais tamén as hai que son verdadeiras, as bágoas, e outras que nacen da verdade das historias narradas en novelas boas de verdade como esta de Ahmed Masoud, que desaparece de entre as bágoas da emoción, da palabra ben fotografada e da imaxe ben escrita.

Gaza son playas con olas de arena caliente donde los cuentos empiezan con un érase una vez de biografías que hablan de primeras despedidas, de primeros balazos y de primeras detenciones. Son historias recitadas en diarios en los que se mezclan diálogos entre leones e hienas con anécdotas de libros de crímenes de un niño, Tajtaj, que observaba los criminales para después contárselo a la policía. Son los relatos que vive Omar en busca de un padre ausente y que intenta recomponer para encontrar su propia historia como se fuese un investigador.

«Tengo que marcharme, cariño, acaban de alcanzar la casa y no hay línea.» Así comienza la historia de Vanished, Desaparecido, que cuenta Omar al dejar Londres y regresar a Palestina con la esperanza de arreglar o rompecabezas que compone su vida: desde la desaparición del padre, en 1981, hasta el año en que nace su hijo, en 2011. Ahmed Masoud, el autor de la novela, ficciona un viaje que sirve para describir tres décadas de vida en Palestina, presentando Gaza en 2014 y mostrando la Franja a través de la mirada de un niño que vive dos Intifadas, que sabe de los acuerdos de Oslo y de las divisiones entre Fatah y Hamás, mientras juega, sin olvidar que es palestino. Porque jugar en Palestina es aprender los trucos de la vida, teniendo presente que ambos, los juegos y la vida, son tan reales como las fábulas y que la moralejas de la historia suelen llegar tarde, cuando aprender ya solo es un epitafio.

En el día a día, las madres palestinas no tienen que repetir a los niños nada sobre hablar con desconocidos o aceptar nada de ellos. Se cansan de advertirles que no tiren piedras contra los soldados israelís, «un gran deporte que no iba a abandonar tan fácilmente,» un gran acto patriótico: caer herido. Y es que, con doce años, Omar decide saber la verdad de la misteriosa desaparición do su padre, Mustafa Ouda, y en el camino descubre su país a medida que se encuentra a sí mismo. Como buen investigador, tiene que acercarse a la noticia y luchar por ella, aprendiendo el valor de la soledad, de la amistad, del amor y del sufrimiento: «aún mucho peor que el dolor en la pierna había sido el hecho de que no se le había permitido ninguna visita al hospital durante los tres primeros días.»

Además del contacto con los soldados y de los paseos por los arenales, los niños de Gaza también se enamoran. Y el amor, con el miedo que provoca, hace pensar que aún hay que tenerle más miedo a Dios que al ejército israelí. Y no solo el miedo a la carne, sino también al amor que surge de ella y que viene de lejos, como en el caso del primer amor de Omar, que está presente en la historia; pues de quien primero se enamora es de una chica, de esas de las que tanto dudan los locales: una turista política, abanderada de los neo-orientalistas.

Una vez te hacen desaparecer de quien en realidad eres, de tus sentimientos, no hay vuelta atrás. La vida se convierte en una vorágine de verdades, silencios y mentiras que tratan de convivir para montar una biografía no exenta de lágrimas. Con el destello del dolor siempre presente, la historia parece olvidar que en Palestina crece gente que grita cosas como que nosotros, en Palestina, enseñamos vida y que nosotros aprendemos vida también, y entre lecciones, vivimos, leemos, escribimos, reímos e también lloramos.

Hay lágrimas salpicadas por las imágenes que se venden de Gaza, pero también las hay que son verdaderas, las lágrimas, y otras que nacen de la verdad de las historias narradas en novelas buenas de verdad como esta de Ahmed Masoud, que desaparece de entre las lágrimas de la emoción, de la palabra bien fotografiada y de la imagen bien escrita.

Fotos da presentación da novela Un mapa do lar, de Randa Jarrar, e editada por Hugin e Munin, na libraría Lila de Lilith, en Santiago de Compostela, o 20 de xaneiro de 2016.

http://www.crtvg.es/rg/destacados/diario-cultural-diario-cultural-do-dia-21-01-2016-1753611

El vigués Moncho Iglesias habló sobre su última traducción “Un mapa do lar”. Se trata de la novela de la palestina Randa Jarrar. Para contextualizar la trama, organizó un coloquio sobre Palestina, donde se trató la cultura árabe y la literatura realizada por mujeres.

“De Xendive a China pasando por Palestina”. Contos, lendas e vivencias, Moncho Iglesias Míguez. Domingo 31 de xaneiro de 2016, ás 12h, na Bodega, rúa  rúa Baixada Flores número 11, O Carballiño.

“Da Palestina de fóra”, recensión de Laura Blanco Casás nas páxinas do Faro de Vigo da novela de Randa Jarrar Un mapa do lar, traducida do inglés ao galego por Moncho Iglesias Míguez.

“Qaside do corpo”.
Em Elipse número 3.

Entrevista a Moncho Iglesias Míguez

Ramiro Torres 0 comentários 09:00, 15.Fev 2016

– Palavra Comum: Que é para ti a poesia?

– Moncho Iglesias Míguez: Um jeito de expressar-se, de insultar ou louvar com musicalidade ou com estridências; um jeito de berrar, uma protesta, uma declaração de princípios, um desnudo.

– Palavra Comum: Como é, no teu caso, o processo de criação literária?

– Moncho Iglesias Míguez: Escrevo por momentos, em papéis que misturo, entre os livros, em bilhetes, em folhas soltas… Gosto imenso de escrever na praia, onde trabalho muito e onde fiz mui boa parte das traduções que tenho feito. Necessito papel e lápis, e ruído para acompanhar o meu silêncio. Escrevo nas viagens longas espécies de diários dum protagonista que imagino nesses lugares que descubro, e escrevo versos como uma constante quase diária. Os contos som mais repousados, numa mesma folha ou caderno, sem horário, mas sim cum esquema.

– Palavra Comum: Qual consideras que é -ou deveria ser- a relação entre a literatura e outras artes (música, fotografia, artes plásticas, etc.)? Que experiências tens, neste sentido?

– Moncho Iglesias Míguez: Penso que há muita relação, pois a literatura é como uma viagem longa onde tocas de todo e vais subido a muitos meios de transporte diferentes. Estão relacionadas sempre. As palavras são imagem e música, a imagem é palavra musicada… todo toca todo. Há exemplos galegos óptimos nos que poetas cantam, trabalham o cenário poético e criam imagens de diferentes jeitos, com espetáculos que são isso precisamente, espetaculares: Silvia Penas, Poetas da Hostia, Lucía Aldao e María Lado, Elías Portela e o(s) seu(s) álter ego. E mesmo no cinema está todo isso presente, como no trabalho de Fon Cortizo: Contrafaces.

Eu em particular tenho colaborado com gente impressionante como Nicolá Le Creurer Quinteiro, um artistaço mui novinho que toca a harpa, entre outros instrumentos, dum jeito maravilhoso; com Najla Shami que tem uma voz impressionante e umas mãos estupendas na guitarra; com Xurxo Nóvoa Martins, que é um virtuoso da música, e também da palavra; com Bea Míguez, que tem uma voz única e está metida num projeto musical e poético bárbaro como é Vatapá.

Gosto muito da fotografia e além de uma caneta levo sempre comigo a câmara de fotos. Gosto da poesia visual, a antipoesia e a fotografia lírica, gosto de encaixar palavras com imagens, que sempre estão prontas, só há que juntá-las, como nas peças dum quebra-cabeças. Neste sentido, nos livros de poesia que tenho há fotografias que acompanham os versos.

– Palavra Comum: Quais são os teus referentes -num sentido amplo-? Quais deles achas que são desconhecid@s (ou preteridos) ainda injustamente?

– Moncho Iglesias Míguez: Os antes mencionados e Nicanor Parra, Salman Rushdie, Carlos Fuentes, Jodorowsky, Chus Pato, Calros Solla, e as pessoas que têm algo que contar e o fazem, seja com palavras, com silêncios, com imagens… São desconhecidos os nossos avós e em geral todos os que fazem literatura por prazer e não por aumentar o seu ego. Gente que não sabia ler nem escrever mas fazia rimas e contava historias na lareira no inverno e na solaina no verão. Gente que escreve, coa memoria, nos ouvidos dos outros.

– Palavra Comum: Que caminhos (estéticos, de comunicação das obras e @s escritor@s com a sociedade, etc.) estimas interessantes para a criação literária hoje -e para a cultura galega, mais em geral-?

– Moncho Iglesias Míguez: Tomar as ruas, escrever no asfalto, botar aviões de papel carregados de poesia desde as alturas; em geral, prostituir a palavra para que seja de todos.

– Palavra Comum: Como vês a literatura galega nestes momentos?

– Moncho Iglesias Míguez: Viva e entusiasmada, com muita gente fazendo cousas maravilhosas, mas penso que temos que perder o medo a criticar-nos e a dizer-nos uns aos outros do que não gostamos. Necessitamos algum Jodorowsky que nos insulte e nos avergonhe e assim non cuspamos com tanta vaidade o que todos os colegas nos aplaudem.

– Palavra Comum: Que vínculos há, do teu ponto de vista, entre arte(s) e vida?

– Moncho Iglesias Míguez: Penso que a arte ajuda a ver a vida desde outra perspectiva, permite viver mais, porque dá a possibilidade de adicionar outras vidas paralelas à real. É uma luta necessária que nos anima a seguir fazendo isso: viver, talvez sem a necessidade de lutar, ou quando menos não coa necessidade de sofrimento e esgotamento que provoca a luta. É uma criação, uma forma de dar vida e, portanto, um ponto de optimismo.

– Palavra Comum: Tens experiência como tradutor… Como afrontas esse trabalho? Que representa para ti?

– Moncho Iglesias Míguez: Representa um entretimento e uma necessidade de partilhar cousas das que gosto na minha língua. Há livros que leio e desejo que todo o mundo leia, e por isso o recomendo e às vezes mesmo proponho que se traduza.

Afronto-o com respeito, com lentidão, com ilusão por poder explicar cousas que vivo ou que adoro á hora de ler. Tenho muita sorte, porque escolho o que traduzo, assim que é um prazer, ainda que às vezes é frustrante e desisto por momentos. Há momentos em que uma palavra pode atascar-se num trabalho dias e dias, e aí as amizades podem ajudar e também os autores, aos que sempre que podo pergunto qual é a sua ideia original.

– Palavra Comum: Fala-nos da tua experiência vital e cultural em Palestina… Que é o que desconhecemos em grande medida?

– Moncho Iglesias Míguez: São 11 anos, em diferentes etapas, e aprendi muitíssimo, além de fazer amizades e de enraizar. Trabalhei e estudei, passeei-o o máximo possível, festejei todas as festas e ritos: bodas, nascimentos, mortes… Não som estrangeiro em Palestina. Na literatura, trato de ler todas as novidades sobre Palestina. Lá costumava ir muito à “Educational Bookshop”, em Jerusalém; um lugar para falar de tudo, e nomeadamente de literatura sobre Palestina. Comentávamos o bom e o mau do que ia saindo, e de facto, agora há gente que me pergunta pela literatura palestina, o qual me encanta.

Acho que se desconhece a vida cultural, que há, e muita. Desconhece-se porque não são as artes as que alimentam o poder nem as guerras, mas há poetas impressionantes como Najwan Darwish ou Tamim Barghouti, e outros, que sem terem obra publicada, escrevem e recitam, porque a poesia é algo mui próprio da cultura árabe, como o são os contos. E aí estão as histórias, os chistes e também romancistas como Sahar Khalifeh, Suad Amiry ou Rajah Shehadeh, que também escreve ensaios. Depois, está a voz palestina na diáspora, onde há vozes e vozes: Randa Jarrar, que agora está em galego, Susan Abulhawa, Natalie Handal, Remi Kanazi, Shuheir Hammad ou Rafeef Ziadah. Além disso, está o Palfest, um festival de literatura que reúne muita gente em recitais, obradoiros de criação literária, atuações…

No cinema, o campo de refugiados de Balata, por exemplo, faz um labor mui importante aí, trabalhando desde a base, e também em Dar Na-Nadwe, em Belém, onde há muitos grupos de teatro. No cinema, Tarzan e Araba estão a fazer filmes desde Gaza para o mundo, um cinema diferente aos muitos filmes que têm a ver com o drama social e histórico, e que são mui precisas, por essa necessidade que comentava antes de fazer arte. E para além deles há uma longa lista de pessoas trabalhando: Hany Abu Assad, Elia Suleiman ou Suha Arraf, por exemplo, ou o festival de cinema feito por mulheres: Shashat, ou o trabalho das salas de cinema que há e do Teatro da Liberdade em Jenin.

A música, como a poesia, é uma constante em Palestina. Ademais da música tradicional e do baile, o dabke, há grupos e cantantes excelentes, que em muitos casos musicam poemas: DAM, Basel Zayed, Ruba Shamshoum ou uma menina como Miral Ayad. Também é impressionante algo que faz uma poeta como Farah Chamma, que recita em português, em francês, em árabe ou em inglês e que incorpora música às suas performances carregadas de palavras como balas, como faz, na pintura um outro talento mui novo, Mohammad Qureiqai, que pinta e debuxa Gaza, permitindo que se veja essa outra realidade que não sai nos meios de comunicação.

– Palavra Comum: E como está sendo a tua experiência atual na China… Que é o que mais destacarias?

– Moncho Iglesias Míguez: Um prazer porque é um novo descobrimento. A cultura chinesa é mui vasta e desconhecida, por isso é toda uma aventura, uma viagem enorme. As aulas que dou são muito amenas, porque estou a dar matérias que nunca dera e das que gosto: leitura de jornais, literatura ou escritura criativa, por exemplo. Como sempre, aprendo muito ensinando e gozo imenso com esse trabalho. Além disso, gosto de viajar, e China tem muito que visitar. Amo o cinema e é impressionante a produção chinesa. Não posso ver tanto como desejo porque não todas as películas têm legendas, mas adoro o trabalho que fazem. Na literatura é mais complicado, porque não há muito traduzido, ainda que tenho um bom alunado que já me contou muitas lendas e contos tradicionais.

Destacaria a paciência chinesa, são mui calmados e trabalhadores; o ritmo de vida é muito diferente, e também o jeito de entendê-la.

– Palavra Comum: Com todo o anterior, qual é a tua visão do mundo de hoje (e também de Galiza: como a vês e como desejarias vê-la)?

– Moncho Iglesias Míguez: Vejo um mundo mui ególatra, onde só importa o eu e o tu importa no momento no que pode afetar ou parece que poderia chegar a afetar o meu próprio ego. Vejo um mundo preguiçoso que só dá ordens para que se mova a engrenagem e rápido, para que não haja tempo para pensar, para que tudo se mova e não fique tempo para razoar. Vejo um mundo de pantalha, em muitos sentidos. Há pantalhas por toda a parte, uma ditadura de imagens que unifica a ignorância, essa amiga cruel da valentia mais cruel.

Desejaria ver um mundo onde os olhos mirassem outros olhos em vez de pantalhas, um mundo onde as crianças não sejam protagonistas por morrer antes de chegar a ser adolescentes, um mundo mais caritativo com o outro, de sinceridade e não por medo ao que me pode passar a mim. Desejo, em definitiva, um mundo onde não haja que pedir o impossível porque este existe.

– Palavra Comum: Que projetos tens e quais gostarias chegar a desenvolver?

– Moncho Iglesias Míguez: Tenho apontamentos por toda a parte, e é que escrevo em papel, normalmente em lápis, e recolho palavras que escuto ou imagino no momento que vêm. Estou a trabalhar num ensaio sobre literatura palestina. Gostaria de rematar a tese, e penso que este ano vai; um trabalho sobre os contos de tradição oral palestinos.

http://palavracomum.com/2016/02/15/entrevista-a-moncho-iglesias-miguez/

Marzo

20

El mundo al revés

            El 20 de marzo del año 2003, los aviones de Irak bombardearon los Estados Unidos.

Tras las bombas, las tropas iraquíes invadieron el territorio norteamericano.

Hubo numerosos daños colaterales. Muchos civiles estadounidenses, en su mayoría mujeres y niños, perdieron la vida o fueron mutilados. Se desconoce la cifra exacta, porque la tradición manda contar las víctimas de las tropas invasoras y prohíbe contar las víctimas de la población invadida.

La guerra fue inevitable. La seguridad de Irak, y de la humanidad entera, estaba amenazada por las armas de destrucción masiva acumuladas en los arsenales de los Estados Unidos.

Ningún fundamento tenían, en cambio, los rumores insidiosos que atribuían a Irak la intención de quedarse con el petróleo de Alaska.

Los hijos de los días, Eduardo Galeano.

http://anl.uvigo.es/anl_gl/dinamizacion/premios/

• Resolución reitoral do 23 de febreiro pola que se convocan os Premios de poesía, relato curto e tradución literaria da Universidade de Vigo 2016

• Relación de persoas premiadas por categoría:
  • Poesía
    • 1.º Premio: Arancha Rodríguez Fernández, polo poemario (A)fogar
    • 1.º Accésit: Luísa Iglesias Taboada, polo poemario O río
    • 2.º Accésit: Genaro Dasilva Méndez, polo poemario Inferno verde
  • Relato curto
    • 1.º Premio: Xosé Sobral Amoedo, polo relato Cadea trófica
    • 1.º Accésit: María López Correa, polo relato A Morte non doe aos mortos
    • 2.º Accésit: Daniel Rodríguez Palacios, polo relato Branco
  • Tradución literaria
    • 1.º premio: Luísa Iglesias Taboada, pola tradución dun texto de Mathura
    • 1.º Accésit: Moncho Iglesias Míguez, pola tradución dun texto de Amos Oz
    • 2.º Accésit: Sergio Gómez Blanco, pola tradución dun texto de Colette
• Entrega de Premios no DUVI

http://duvi.uvigo.es/index.php?option=com_content&task=view&id=11442&Itemid=59

O campus de Ourense acolleu a entrega dos premios de poesía, relato curto e tradución 2016

Se foses un amor para toda a vida, serías a lingua galega

Durante o acto tamén se rendeu homenaxe a Manuel María e ao Día das Letras Galegas

Rosa Tedín | Ourense
Lucía Aldao e María Lado, as compoñentes de Aldaolado, foron as encargadas de pór a música, a poesía e o humor ao acto de entrega de Premios de relato, poesía e tradución literaria da Universidade de Vigo 2016 que este xoves tivo lugar no campus de Ourense e que nesta ocasión estiveron acompañados dunha homenaxe a Manuel María e ao Día das Letras Galegas. Durante a súa actuación elas falaron de toda clase de amores xogando cun “se foses o meu amor…” inconfesable, da EXB ou para toda a vida, entre outros moitos. Para escoitalas estaba un público que se achegou ata alí precisamente porque comparte un deses amores “para toda a vida”, o que teñen pola lingua e a literatura galegas. Arancha Nogueira, en poesía, Xosé Sobral, en relato, e Luisa Iglesias, en tradución, foron os membros da comunidade universitaria galardoados cos primeiros premios da edición deste ano dos galardóns.

O acto, que se desenvolveu no Edificio de Ferro, contou coa entrega dos galardóns dos Premios de relato, poesía e tradución literaria da Universidade de Vigo 2016, cunha lectura de fragmentos dos textos galardoados a cargo dos seus autores e autoras, cun relatorio do axente cultural e editor Xavier Paz arredor de Manuel María e coa actuación musical do grupo de gaitas do Obradoiro de Música Tradicional do campus de Ourense, que abriron e pecharon a gala. Entre os asistentes estaban membros da comunidade universitaria e autoridades como Jesús Vázquez, alcalde da cidade de Ourense, e Roberto Castro, subdelegado do Goberno en Ourense.

Os froitos da creación literaria

Tal e como indicou Paulo Cabral, director da Área de Normalización Lingüística da Universidade de Vigo, na lectura da acta de resolución dos premios, na categoría de poesía, o primeiro premio foi para Arancha Rodríguez, polo poemario (A)fogar; o primeiro accésit para Luisa Iglesias, por O río, e o segundo accésit para Genaro Dasilva, polo poemario Inferno verde. En relato curto, o primeiro premio foi para Xosé Sobral, por Cadea trófica, e o primeiro accésit para María López, por A morte non doe aos mortos, e o segundo accésit para Daniel Rodríguez, polo relato Branco. Por último, en tradución literaria, o primeiro premio foi para Luisa Iglesias, pola tradución dun texto de Mathura; o primeiro accésit para Moncho Iglesias, por un texto de Amos Oz, e o segundo accésit para Sergio Gómez, por unha tradución dun texto de Colette.

Os galardoados e galardoadas presentes no acto agradeceron os premios recibidos e algúns deles leron fragmentos das súas obras aos asistentes. Entre eles, Arancha Nogueira, xornalista de formación e alumna do Máster de Literatura Comparada, explicou como (A) fogar é unha peza coa que a autora pretende facer unha deconstrución íntima do convencionalismo da palabra fogar, o seu particular xeito de expresar o terrible de atoparse nun lugar que se asume debe ser cómodo, protector, familiar, e resulta ser todo o contrario. Tamén sobre o fogar e a casa habitada falou Luisa Iglesias, galardoada en dúas categorías, como son poesía e tradución. Pola súa extensión, os gañadores de relato preferiron non facer lectura dos seus textos. Xosé Sobral, enxeñeiro forestal de formación e alumno de doutoramento en xestión dos ecosistemas terrestres, gañou o primeiro premio cun texto de humor negro no que fala dunha illa deshabitada á que chega unha flota e do que acontece a medida que os acabados de arribar se instalan. Pola súa banda, Daniel Rodríguez quixo destacar na súa intervención tras recoller o galardón a oportunidade que ofrece a creación literaria para “ser o que queiras ser”.

Tanto Virxilio Rodríguez, vicerreitor do campus de Ourense, como María Ángeles Antón Vilasánchez, subdirectora xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia, salientaron durante o acto que xa son 19 anos os que se veñen celebrando estes galardóns grazas á colaboración establecida entre as dúas institucións. “Estes premios xa teñen unha traxectoria consolidada”, afirmou o vicerreitor, que explicou como hoxe en día xa hai destacados escritores que cando comezaron a escribir gañaron estes galardóns da Universidade de Vigo, como Ledicia Costas ou Xabier Sil. “Os froitos que xeran son enormes”, dixo, amosando o seu desexo de que para os galardoados e galardoadas nesta edición estes premios supoñan “un chanzo para continuar unha carreira literaria frutífera”. “Xa van 19 edicións traballando a prol da nosa lingua e do estímulo da creación literaria. Agardemos que dure moito máis”, recalcou a subdirectora xeral de Política Lingüística.

Terra de poetas, entre eles Manuel María

Xavier Paz foi o encargado de falar da figura de Manuel María e da celebración do Día das Letras Galegas durante o acto celebrado no campus de Ourense. Fíxoo salientando como cada pobo se distingue polo seu propio temperamento e no caso dos galegos ese temperamento sería o lírico. “Eu penso e digo que Galicia terra lírica, pobo de poetas”, subliñou o editor e axente cultural. Froito desa cultura, apuntou, nacen poetas como Manuel María. O seu achegamento á figura do homenaxeado nesta edición das Letras Galegas quixo facelo a través das imaxes de portada de 50 das súas obras. A través delas, apuntou, pode verse non só a evolución estética senón tamén os avances na normalización lingüística do galego; a xeografía do territorio, xa que o escritor dedicou libros a lugares como A Terra Cha, o Val de Quiroga ou Compostela, e a xeografía editorial, publicando Manuel María en moi diferentes editoriais, moitas delas “de base”. Sobre a conmemoración do Días das Letras Galegas, Xavier Paz recalcou a importancia do consenso social que concita. “Non hai moitos exemplos coma este”, subliñou.

El 22 de julio de 1946, Menajem Begin, primer ministro israelí entre 1977 y 1983, ordenó un ataque contra el hotel Rey David, en Jerusalén, en el que murieron noventa y un civiles. La organización paramilitar sionista Irgún, que entonces dirigía Begin, fue la causante de esa y de otras masacres perpetradas desde 1937 contra objetivos civiles. Setenta años después de este ataque, los recuerdos parecen haber sido borrados por el protagonismo de las palabras del ministro de defensa israelí Lieberman, quien comparó los versos del poeta palestino Mahmud Darwix con el Mein Kampf de Hitler.

Galatz, la radio militar israelí dedicó un programa dedicado a la figura de Darwish, el cual provocó la ira de quien solo ve en sus versos ataques contra los judíos, como ya había procalmado antes el primer ministro israelí, Yitzhak Shamir, en 1988. Entonces, Shamir leyó en el parlamento israelí unos versos de “Pasajeros entre palabras fugaces”, como muestra del odio palestino y de la imposibilidad de entendimiento entre ambas partes. En esos versos, el poeta pedía pasado, presente y futuro para su patria, pedía recordar y olvidar, e invitaba a los pasajeros, a los inmigrantes más jóvenes, a leer esas palabras escabullidas con las que cargaban los suyos, los expulsados:

vosotros tenéis espadas, nosotros sangre,

vosotros tenéis acero y fuego,  nosotros carne,

vosotros tenéis otro tanque más, nosotros piedras,

vosotros tenéis gases lacrimógenos, nosotros lluvia:

sobre nosotros, como sobre vosotros, hay cielo y aire.

Tomad una porción de nuestra sangre y marchaos

Como símbolo de Palestina, Darwish supo dar voz a la causa de su pueblo, con su propia voz y con la de los silenciados. Él mismo, expulsado de su tierra, refugiado y arrestado en varias ocasiones, gritó con versos contra las injusticias y pidió constantemente la legalización de su existencia, como en el poema “Carné de identidad”, en el que exige a un policía que vea en él algo más que una cifra:

Escribe

que soy árabe,

y el número de mi carnet es el cincuenta mil;

que tengo ya ocho hijos,

y llegará el noveno al final del verano.

¿Te enfadarás por ello?

Escribe

que soy árabe,

y con mis camaradas de infortunio

trabajo en la cantera.

Para mis ocho hijos

arranco, de las rocas,

el mendrugo de pan,

el vestido y los libros.

No mendigo limosnas a tu puerta,

ni me rebajo

ante tus escalones.

¿Te enfadarás por ello?

Escribe

que soy árabe.

Soy nombre sin apodo.

Espero, pacientero, en un país

en el que todo lo que hay

existe airadamente.

Mis raíces,

se hundieron antes del nacimiento

de los tiempos,

antes de la apertura de las eras,

del ciprés y el olivo,

antes de la primicia de la yerba.

Mi padre…

de la familia del arado,

no de nobles señores.

Mi abuelo era un labriego,

sin títulos ni nombres.

Mi casa es una choza campesina

de cañas y maderos,

¿te complace?…

Soy nombre sin apodo.

Escribe

que soy árabe,

que tengo el pelo negro

y los ojos castaños;

que, para más detalles,

me cubro la cabeza con un velo;

que son mis palmas duras como la roca

y pinchan al tocarlas.

Y me gusta el aceite y el tomillo.

Que vivo

en una aldea perdida, abandonada,

sin nombres en las calles.

Y cuyos hombres todos

están e la cantera o en el campo…

¿Te enfadarás por ello?

Escribe

que soy árabe;

que robaste las viñas de mi abuelo

y una tierra que araba,

yo, con todos mis hijos.

Que solo nos dejaste

estas rocas…

¿No va a quitármelas tu gobierno también,

como se dice?…

Escribe, pues…

Escribe

en el comienzo de la primera página

que no aborrezco a nadie,

ni a nadie robo nada.

Mas, que si tengo hambre,

devoraré la carne de quien a mí me robe.

¡Cuidado, pues!…

¡Cuidado con mi hambre,

y con mi ira!

Darwish, del que se cumplen ocho años de su muerte en agosto, fue capaz de hacer que se oyese Palestina en versos y de humanizar con palabras lo que las armas consiguieron destruir, de sacar a hermosura del enemigo y de luchar por la comprensión, porque, como él mismo dijo: “la poesía y la belleza son siempre pacíficas. Cuando encuentras algo hermoso, encuentras la coexistencia […], humanizas al otro”.

ttps://issuu.com/abdotounsi/docs/revista_57/162

http://www.aelg.org/centro-documentacion/autores-as/moncho-iglesias/videoteca

http://www.festivalnunlocal.es/artistas-2016/poesia-on-the-rocks

Relación de persoas premiadas por categoría:

• Poesía
  • 1.º Premio: Arancha Rodríguez Fernández, polo poemario (A)fogar
  • 1.º Accésit: Luísa Iglesias Taboada, polo poemario O río
  • 2.º Accésit: Genaro Dasilva Méndez, polo poemario Inferno verde
• Relato curto
  • 1.º Premio: Xosé Sobral Amoedo, polo relato Cadea trófica
  • 1.º Accésit: María López Correa, polo relato A Morte non doe aos mortos
  • 2.º Accésit: Daniel Rodríguez Palacios, polo relato Branco
• Tradución literaria
  • 1.º premio: Luísa Iglesias Taboada, pola tradución dun texto de Mathura
  • 1.º Accésit: Moncho Iglesias Míguez, pola tradución dun texto de Amos Oz
  • 2.º Accésit: Sergio Gómez Blanco, pola tradución dun texto de Colette